Nigeria, Lagos, Lekki
Awoyaya Lekki, Lekki
ILagos (; iYoruba: Èkó) iyidolobha elikhulu kunazo zonke ezweni laseNigeria elinegama elifanayo naseNigeria nase-Sub-Saharan Africa. Ungomunye wamadolobha akhula ngokushesha emhlabeni futhi ungenye yezindawo zasemadolobheni ezinabantu abaningi kakhulu. ILagos yisikhungo esikhulu sezimali e-Afrika; I-megacity ine-GDP yesine ephakeme kakhulu e-Afrika futhi inendawo eyodwa yamachweba amakhulu kunabo bonke ezwekazini.I-Lagos yaqala yavela njengetheku ledolobha elivela ekuqoqweni kweziqhingi, okukhona kule ndawo yanamuhla Ohulumeni Bendawo (ama-LGA ) seLagos Island, Eti-Osa, Amuwo-Odofin ne-Apapa. Lezi ziqhingi zihlukaniswa yimifudlana, zithambisa umlomo oseningizimu-ntshonalanga yeLagos Lagoon, ngenkathi zivikelwe eLwandlekazi i-Atlantic iziqhingi ezivimbayo neziphephuzo zesihlabathi ezinde ezinjengeBar Beach, enwebeka amabanga angama-100 (amamitha angama-62) empumalanga nasentshonalanga yomlomo. . Ngenxa yokushesha kwedolobha, leli dolobha lakhula laba entshonalanga yamachibi ukufaka izindawo osukwini lwanamuhla iLagos Mainland, Ajeromi-Ifelodun naseSurulere. Lokhu kwaholela ekuhlukaniselweni kweLagos ezindaweni ezimbili eziyinhloko: Isiqhingi, okwakuyidolobha lokuqala leLagos, ngaphambi kokuthi sandise endaweni eyaziwa ngokuthi yiPremier. Le ndawo yedolobha yalawulwa ngqo nguHulumeni Wobumbano ngokusebenzisa uMkhandlu Wedolobha Lagos, kuze kube yilapho kudalwa iLagos State ngo-1967, okwaholela ekuhlukaniseni kwedolobha laseLagos kulusuku lwanamuhla lweziNdawo zoHulumeni Bendawo (LGA), kanye nokungezwa kweminye amadolobha (manje enza ama-LGA ayi-13) kusuka esifundeni saseNtshonalanga ngaleso sikhathi ukwakha isimo.Lagos, inhlokodolobha yaseNigeria kusukela yahlanganiswa ngo-1914, yaqhubeka yaba inhloko-dolobha yeLagos State ngemuva kokudalwa kwayo. Kodwa-ke, inhlokodolobha yezwe yabuyiselwa e-Ikeja ngonyaka we-1976, kwathi inhlokodolobha yahlangana e-Abuja ngo-1991. Noma iLagos isabizwa kabanzi ngokuthi idolobha, usuku lwakamuva iLagos, olwaziwa nangokuthi "Metropolitan Lagos", futhi ngokusemthethweni njenge- "Lagos Metropolitan Area" yinhlanganisela yasemadolobheni noma ukuhlangana, okubandakanya ama-LGA ayi-16 kubandakanya i-Ikeja, inhlokodolobha yesifundazwe iLagos State. Lokhu kuhlangana kwenza ama-37% omhlaba wonke weLagos State, kepha izindlu cishe zingu-85% wabantu bonke.Izakhamizi zaseMetropolitan Lagos ziyaphikiswa. Ngemininingwane yokubalwa kwabantu yowezi-2006, le ndawo ibinabantu ababalelwa ezigidini eziyi-8. Kodwa-ke, lesi sibalo saphikiswa nguHulumeni waseLagos State, owakhipha idatha yawo uqobo yabantu, wabeka inani labantu baseLagos Metropolitan Area cishe babalelwa ezigidini ezili-16. Kusukela ngonyaka ka-2015, izibalo ezingekho emthethweni zabeka inani labantu base "Greater Metropolitan Lagos", elihlanganisa iLagos nendawo yalo ezungezile yedolobha, ifinyelela nase-Ogun State, cishe ezigidini ezingama-21.Source: https://en.wikipedia.org/